NOS Nieuws•
De hardheid in de Haagse politiek heeft demissionair premier Schoof verbaasd. Dat zegt hij in het radioprogramma Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1. Schoof draait al tientallen jaren mee in Den Haag – meestal in functies dicht tegen de politiek aan – maar dat het er zó hard aan toe zou kunnen gaan, had hij niet verwacht.
“Je weet het wel”, zegt Schoof, na veertig jaar “alle binnenkamers en premiers” te hebben gezien, maar “als je er middenin zit is het toch anders”. Vooral dat bij sommige kwesties politieke “gecalculeerde overwegingen” een grotere rol spelen dan de inhoud had Schoof niet gedacht.
In het kabinet hadden de vier partijen eigenlijk wel een goede samenwerking, zegt Schoof, maar het verbaasde hem hoe moeilijk het was om vanuit het kabinet een “brug te slaan” naar de vier fracties in de Kamer. “Geen fractie uitgezonderd,” voegt hij daar onmiddellijk aan toe.
Schoof wil daar overigens ook niet “over zeuren”. “Als je er niet tegen kan, moet je er ook niet in gaan zitten. Maar het is echt wel hard ja.”
Totaal verbijsterd
Toen het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB in juli 2024 op het bordes stond, wist Schoof best dat het samenwerkingsmodel moeilijk kon worden, maar dat het zo moeilijk zou worden had hij niet kunnen denken.
Het was volgens Schoof overigens zeker niet alleen de hardheid in de politiek die ervoor zorgde dat de vier partijen de eindstreep niet haalden. “Het zijn toch vier heel verschillende partijen, met betrekking tot ideologie en wat men met Nederland wil.” In het hoofdlijnenakkoord werd volgens Schoof vastgelegd wat de vier aankonden, maar dat was “blijkbaar niet voldoende” om dat echt als “dragend vehikel” te gebruiken.
Ik gun Nederland een missionair kabinet en het liefst zo snel mogelijk
Dat na de PVV ook NSC het kabinet zou verlaten zegt Schoof totaal niet te hebben zien aankomen. Op vrijdag 22 augustus zei demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken geen steun en ruimte te voelen om het beleid tegen Israël aan te scherpen. Na zijn vertrek stapten ook alle andere NSC-ministers en staatssecretarissen uit het kabinet.
Schoof zegt dat hij “totaal verbijsterd” was toen het gebeurde, omdat de sfeer bij de begrotingsbesprekingen volgens hem die dagen juist goed was.
Hij heeft NSC naar eigen zeggen nog geprobeerd te bewegen om het besluit over het weekend heen te tillen, omdat het besluit in zijn idee in een “vlaag van emotie” was genomen. Zelf was hij door de gebeurtenissen “langer van slag dan normaal”. “Je trekt het je ook aan, je voelt je toch verantwoordelijk voor het team.” Op de vraag of hij het allemaal als hard gelag ervaart, zegt Schoof nu vooral vooruit te willen kijken.
Dingen voor elkaar krijgen
Schoof realiseert zich – met de huidige peilingen – dat de formatie na de verkiezingen nog wel eens “dobber kan worden” en het zomaar zou kunnen dat het demissionaire kabinet van VVD en BBB nog een jaar moet aanblijven. “Ik gun Nederland een missionair kabinet en het liefst zo snel mogelijk.” Maar omdat het dus ook “nog een tijdje kan duren” wil Schoof samen met de partijen in de Kamer stappen zetten en als kabinet “dingen voor elkaar krijgen”.
Dat daar bescheidenheid bij past erkent hij ook; het zittende kabinet rust nog slechts op de 32 zetels van VVD en BBB. Toch voelt hij energie genoeg om verder te gaan. Vergeleken met een marathon – Schoof loopt die graag – zit hij gevoelsmatig nog niet op de helft. En mocht het dan toch nog een jaar gaan duren? “Dan maken we er een prachtig jaar van.”
Met het Oog op Morgen begint om 23.00 uur en is te beluisteren op NPO Radio 1.